យោងតាមរយៈការចុះផ្សាយរបស់កាសែតចិននៅពេលព្រឹក កាលពីថ្ងៃទី 14 ខែ សីហា ឆ្នាំ 2023 បានឲ្យដឹងថា ប្រទេសចិន និងឥណ្ឌាបានចាប់ផ្តើមកិច្ចចរចាព្រុំដែនកម្រិតយោធាថ្មីនៅថ្ងៃច័ន្ទ។ ត្រឹមតែរយៈមួយសប្តាហ៍មុនពេលដែលប្រធានាធិបតីចិនលោក Xi Jinping និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌាលោក Narendra Modi មកជួបទល់មុខគ្នានៅអាហ្រ្វិកខាងត្បូង សម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូល Brics ប្រចាំឆ្នាំ ហើយក៏ជាដំណើរទស្សនកិច្ចមួយ ដែលមានការរំពឹងទុកថា និងមានកិច្ចពិភាក្សាបន្តទៅកាន់ទីក្រុង New Delhi គឺស្របពេលដែលលោក Xi Jinping នឹងទៅចូលរួមសម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូលG 20 នៅខែក្រោយ។
កិច្ចចរចាយោធាលើកទី 19 របស់ចិន និង ឥណ្ឌា គឺជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងបន្តដើម្បីបន្ធូរបន្ថយការឈរជើងក្នុងរយៈពេល 3 ឆ្នាំ គឺនៅតាមបណ្តោយ “បន្ទាត់ នៃការគ្រប់គ្រងជាក់ស្តែង ” (LAC) ដែលជាព្រំដែនដ៏មានប្រសិទ្ធភាពរវាងប្រទេសទាំងពីរ បន្ទាប់ពីមានការប៉ះទង្គិចគ្នាយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរកាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ 2020។
ការប្រឈមមុខដាក់គ្នានៅជ្រលងភ្នំ Galwan ក្នុងតំបន់ Ladakh ភាគខាងកើតតាមបណ្តោយ LAC បានឆក់យកជីវិតជនជាតិឥណ្ឌាចំនួន 20 នាក់ និងចិនចំនួន 4 នាក់ នៅក្នុងការប៉ះទង្គិចគ្នានៅតាមព្រំដែនដ៏សាហាវបំផុតរបស់ពួកគេក្នុងរយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ។
សូមបញ្ជាក់ផងដែរថា តំបន់ Ladakh គឺជាតំបន់មួយដែលគ្រប់គ្រងដោយប្រទេសឥណ្ឌា ហើយវាជា ទឹកដីសហភាពមួយ ដែលបង្កើតបានជាផ្នែកខាងកើតនៃ តំបន់ កាស្មៀរ ដែលធំជាងគែ ហើយវាក៏ជាប្រធានបទមួយនៃ ជម្លោះ រវាងឥណ្ឌា និង ចិន ចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1959 មក។
ទោះបីជាមានការចរចាចំនួន១៨ជុំ និងការផ្តាច់ខ្លួនចំនួន៤ជុំរួចហើយយ៉ាងណាក៏ដោយ ទាំងឥណ្ឌា និងចិនគឺនូវតែរក្សាបានចំនួនទាហ៊ាន និងអាវុធទំនើបៗជាច្រើននៅភាគខាងកើត Ladakh។
ការចរចាជុំមុនដែលបានធ្វើឡើងនៅក្នុងខែមេសា បានបរាជ័យក្នុងការទទួលបានលទ្ធផលណាមួយនោះទេ ហើយវាក៏ត្រូវបានបញ្ចប់ដោយគ្មានសេចក្តីថ្លែងការណ៍ជារួមនោះដែរ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ក្រសួងការបរទេសឥណ្ឌា ក្រោយមកបានសាទរចំពោះ “ការពិភាក្សាដោយស្មោះត្រង់ និងស៊ីជម្រៅ” ដោយស្តីអំពីការស្ដារឡើងវិញនូវ “សន្តិភាព និងភាពស្ងប់ស្ងាត់នៅក្នុងតំបន់ព្រុំដែន ដែលនឹងធ្វើឱ្យមានការរីកចម្រើនក្នុងទំនាក់ទំនងជាទ្វេភាគី” ។
ជំនួបទ្វេភាគីរវាងប្រធានាធិបតីចិន និង នាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា នឹងជួបប្រជុំកំពូលនៅសប្តាហ៍ក្រោយ គឺវាមិនមានការច្រានចោលនោះទេ។ ចំពោះមេដឹកនាំចិនក៏ត្រូវបានគេរំពឹងថា នឹងធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចទៅទីក្រុង New Delhi សម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូល G20 នៅថ្ងៃទី 9-10 ខែកញ្ញា ថែមទៀតផង។
មេដឹកនាំរបស់ប្រទេសពីរ បានចាប់ដៃគ្នា និងផ្លាស់ប្តូរភាពសប្បាយរីករាយនៅពេលដែលពួកគេបានជួបគ្នានៅខាងក្រៅកិច្ចប្រជុំកំពូល G20 នៅកោះបាលីក្នុងខែវិច្ឆិកា។ ក្រសួងការបរទេសឥណ្ឌាបានលាតត្រដាងកាលពីសប្តាហ៍មុនថា មេដឹកនាំទាំងពីរក៏បានពិភាក្សាគ្នាផងដែរអំពីតម្រូវការក្នុងការ “ធ្វើឱ្យមានស្ថិរភាព” ទំនាក់ទំនងទ្វេភាគី។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ទីក្រុងប៉េកាំងមិនទាន់បានបញ្ជូនឯកអគ្គរដ្ឋទូតទៅកាន់ទីក្រុងដេលីនៅឡើយទេ បន្ទាប់ពីអាណត្តិរយៈពេលបីឆ្នាំ របស់លោក Sun Weidong ត្រូវបានបញ្ចប់នៅក្នុងខែតុលា។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ខណៈដែលសហរដ្ឋអាមេរិកកាត់ទោសឥណ្ឌាដើម្បីទប់ទល់នឹងឥទ្ធិពលដែលកំពុងកើនឡើងរបស់ចិនក្នុងតំបន់ ទីក្រុងញូវដែលីមានអារម្មណ៍ថាក្រុងប៉េកាំងបានបង្ហាញពីឆន្ទៈរបស់ខ្លួនក្នុងការធ្វើឲ្យមានសន្តិភាពនៅតាមច្រកព្រុំដែន។
យោងតាមប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឥណ្ឌា News18 បានដកស្រង់ “ប្រភពរដ្ឋាភិបាលកំពូល” នៅទីក្រុងញូវដេលី បាននិយាយថា ប្រទេសចិនកំពុង “ប្រឈមមុខនឹងស្ថានភាពជាមួយតៃវ៉ាន់ ហើយវាប្រហែលជាមិនចង់មានបញ្ហានៅលើមុខទីពីរនោះទេ” ។
របាយការណ៍នេះបានដកស្រង់សម្តីមួយក្នុងចំនោមពួកគេថា “សក្ដានុពលនៃភាពស្និទ្ធស្នាលកាន់តែខ្លាំងឡើងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងឥណ្ឌាក៏កំពុងដើរតួនាទីមួយផងដែរ” «គឺមានន័យថា សញ្ញាមួយចំនួនទៀត ដែលភាគីចិនចង់បានគឺការដោះស្រាយបញ្ហាជាមួយឥណ្ឌា»។
