យោងតាមរយៈការចុះផ្សាយរបស់ VOA នៅថ្ងៃទី 12 ខែសីហា ឆ្នាំ 2023 បានឲ្យដឹងថា អ៊ីរ៉ង់កំពុងទទួលបានការលើកកម្ពស់ឋានៈ ជាអ្នកដែលមានលទ្ធភាពផ្គត់ផ្គង់សព្វាវុធក្នុងអន្តរជាតិ។
ទីក្រុងតេអេរ៉ង់បានធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះទទួលរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិពីប្រទេស បូលីវី និងបេឡារុស្សក្នុងខែកក្កដា និងដើមខែសីហា ដើម្បីពិភាក្សាអំពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្ត ដើម្បីប្រឆាំងនឹងសហរដ្ឋអាមេរិក។
បន្ទាប់ពីប្រទេសបូលី បាននិយាយថា ខ្លួនចាប់អារម្មណ៍ក្នុងការទទួលបានបច្ចេកវិទ្យាយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើករបស់អ៊ីរ៉ង់ ខណៈដែលក្រុមស្រាវជ្រាវរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក នៅវិទ្យាស្ថានសិក្សាសង្រ្គាម បាននិយាយថា ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះទំនងជាបង្ហាញថា បេឡារុស្សក៏ចង់ធ្វើទង្វើលបែបនេះដូចគ្នា ។
សហរដ្ឋអាមេរិក និងអ៊ុយក្រែនបាននិយាយថា យន្តហោះគ្មានមនុស្សបើករបស់អ៊ីរ៉ង់គឺជាអាវុធដ៏សំខាន់សម្រាប់ប្រទេសរុស្ស៊ីក្នុងការធ្វើសង្គ្រាមប្រឆាំងនឹងអ៊ុយក្រែនតាំងពីឆ្នាំមុនមក ប៉ុន្តែរឿងនេះត្រូវបានទីក្រុងម៉ូស្គូ និងទីក្រុងតេអេរ៉ង់បដិសេធ។
លោក James Rogers ដែលជាអ្នកប្រវត្តិសាស្រ្តសង្រ្គាម ដែលផ្តល់ដំបូន្មានដល់អង្គការសហប្រជាជាតិ និងអង្គការណាតូ អំពីសង្គ្រាមយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើក និងបម្រើការជានាយកប្រតិបត្តិនៃវិទ្យាស្ថានគោលនយោបាយបច្ចេកវិទ្យារបស់សាកលវិទ្យាល័យ Cornell បានពិភាក្សាអំពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់អ៊ីរ៉ង់ក្នុងការពង្រីកទីផ្សារសម្រាប់យន្តហោះគ្មានមនុស្សបើករបស់ខ្លួន នៅក្នុងកម្មវិធី Flashpoint Iran podcast របស់ VOA នៅសប្តាហ៍នេះ។
នៅក្នុងការសម្ភាសន៍កាលពីថ្ងៃទី 6 ខែសីហា របស់ Rogers ត្រូវបានកែសម្រួលសម្រាប់ភាពសង្ខេប និងមានភាពច្បាស់លាស់ដូចតទៅនេះ។
VOA៖ តើលោកអាចនិយាយយ៉ាងណាអំពីភាពរឹងមាំនៃតម្រូវការអន្តរជាតិ សម្រាប់ឧស្សាហកម្មយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកយោធារបស់ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់?
លោក James Rogers, វិទ្យាស្ថានគោលនយោបាយបច្ចេកវិទ្យា Cornell: តម្រូវការសម្រាប់យន្តហោះគ្មានមនុស្សបើករបស់អ៊ីរ៉ង់កំពុងកើនឡើងក្នុងអត្រាមួយគួរឲ្យកត់សម្គាល់ ហើយនេះជាអ្វីដែលកំពុងកើតឡើងជាសកល។ វាមិនត្រឹមតែជាបាតុភូតអ៊ីរ៉ង់តែមួយមុខនោះទេ ប្រទេសជាច្រើន ឲ្យតែមានការជំរុញខាងផ្នែកឧស្សាហកម្មដើម្បី ឆ្ពោះទៅរកការផលិតយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើក ពួកគេទាំងនោះគឺត្រូវតែចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងទៅលើការកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សនោះ ឩទារហ៍ដូចជា៖ ប្រទេសតួគី និងចិន ជាដើម ព្រោះពួកគេក៏ជាអ្នកផលិតប្រព័ន្ធដ្រូនដ៏ធំមួយក្នុងចំនោមពិភពលោកផងដែរ។
តាមការគណនាចុងក្រោយរបស់យើង សហសេវិករបស់ខ្ញុំ និងខ្ញុំគិតថាប្រហែលរដ្ឋចំនួន 113 មានសិទ្ធិប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកយោធា ឬមានកម្មវិធីយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកយោធា។ យើងជឿជាក់យ៉ាងតិចបំផុតថា ក្រុមអ្នកដែលចង់បង្ហាញពីភាពខ្លាំងរបស់ខ្លួនមិនមែនមានត្រឹមតែរដ្ឋចំនួន 65 បានចូលប្រើប្រព័ន្ធដ្រុននោះទេ វាអាចច្រើនជាងតួរលេខមួយនេះទៅទៀត។ ដូច្នេះហើយ ការរីកសាយនៃកម្លាំងអាកាសដ៏ឃោរឃៅទូទាំងពិភពលោកនឹងមានការកើនឡើងកាន់តែខ្លាំងឡើង។
VOA៖ តើអ្វីទៅជាការធ្វើឲ្យយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើករបស់អ៊ីរ៉ង់ទាក់ចិត្តប្រទេសដូចជា បូលីវី និងប្រហែលជាបេឡារុស្ស?
Rogers: អ៊ីរ៉ង់ជាប្រទេសមួយដែលមានការអភិវឌ្ឍលើយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ។
បច្ចុប្បន្ន យើងអាចមើលឃើញថា យន្តហោះគ្មានមនុស្សបើករបស់អ៊ីរ៉ង់កំពុងមានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងក្នុងសង្គ្រាមវាយលុករបស់រុស្ស៊ីប្រឆាំងនឹងអ៊ុយក្រែន។ សង្រ្គាមនេះបានដើរតួជាបង្អួចសម្រាប់ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ដោយបង្ហាញថាតើគ្រាប់កាំភ្លើង Shahed 136 និង Shahed 131 របស់វាមានឥទ្ធិពលប៉ុណ្ណា ទាក់ទងនឹងការបំពេញគោលបំណងយោធារបស់រុស្ស៊ី។ នេះជាមូលហេតុដែលប្រទេសផ្សេងទៀត ចង់ទិញយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើករបស់អ៊ីរ៉ង់ព្រោះពួកគេជឿថាយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកជាប្រព័ន្ធ ដែលមានប្រសិទ្ធភាពលក្នុងការធ្វើសង្គ្រាម។
VOA៖ សម្ព័ន្ធមិត្តរបស់រុស្ស៊ី គឺបេឡារុស ទំនងជាចាប់អារម្មណ៍ក្នុងការមានយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើករបស់អ៊ីរ៉ង់ផលិតនៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួន នេះបើយោងតាមរបាយការណ៍របស់វិទ្យាស្ថានសម្រាប់ការសិក្សាសង្គ្រាមក្នុងខែនេះ។ បេឡារុស្ស មិនបានបញ្ជាក់ពីរបាយការណ៍នោះភ្លាមៗទេ។ តើអ្នកគិតថាអ្វីជាការពិត?
Rogers: មានពីរចំណុចដែលត្រូវធ្វើ។ ទីមួយ មានទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសបេឡារុស្ស និងអ៊ីរ៉ង់ ដែលយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើករបស់អ៊ីរ៉ង់កំពុងត្រូវបានដាក់ឱ្យដំណើរការ យើងជឿថា ពីបេឡារុស្ស ទៅកាន់អ៊ុយក្រែន។ នោះទំនងជាមានន័យថាមានបុគ្គលិកអ៊ីរ៉ង់ទាំងនៅក្នុងប្រទេសបេឡារុសបណ្ដុះបណ្ដាលប្រតិបត្តិកររុស្ស៊ី ឬឈរជើងបន្ថែមទៀតនៅក្នុងប្រទេសរុស្ស៊ី។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ យើងអាចមើលឃើញថា មានទំនាក់ទំនងផ្ទាល់រវាងប្រព័ន្ធយោធាអ៊ីរ៉ង់ និងបេឡារុស្សរួចទៅហើយ។
ទីពីរ បញ្ហាមួយដែលរុស្ស៊ីមានគឺការធ្វើឱ្យប្រាកដថាមានខ្សែផ្គត់ផ្គង់សុវត្ថិភាពនៃយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកអ៊ីរ៉ង់។ រុស្សីត្រូវការរាប់រយ បើមិនរាប់ពាន់។ ការធានាការផ្គត់ផ្គង់ទាំងនោះបានក្លាយទៅជាការពិបាកមិនគួរឱ្យជឿ ដោយសារតែសហរដ្ឋអាមេរិកបានដាក់ទណ្ឌកម្មពាណិជ្ជកម្មដ៏តឹងរ៉ឹង និងបង្ខំយ៉ាងខ្លាំងលើប្រទេសរុស្ស៊ី និងអ៊ីរ៉ង់។ ដូច្នេះតើអ្នកទទួលបានជុំវិញនេះដោយរបៀបណា?
ជម្រើសមួយក្នុងចំនោមជម្រើសគឺការសាងសង់រោងចក្រផលិតគ្រាប់បែក Shahed 136 នៅប្រទេសបេឡារុស្ស។ បន្ទាប់មក អ្នកអាចបង្កើតយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើក នៅកន្លែងដែលអ្នកកំពុងបាញ់ ហើយអ្នកកំពុងកាត់បន្ថយចម្ងាយពីកន្ទុយនៃភស្តុភាររបស់អ្នកទៅធ្មេញនៃកម្លាំងភ្លើងរបស់អ្នក។ នោះជាអ្វីដែលរុស្ស៊ីចង់ធ្វើដើម្បីចំណេញក្នុងសង្គ្រាមប្រឆាំងអ៊ុយក្រែន។
VOA៖ មើលទៅកន្លែងផ្សេង បូលីវីបាននិយាយជាសាធារណៈថាខ្លួនចាប់អារម្មណ៍លើយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើករបស់អ៊ីរ៉ង់។ តើវាទំនងជាប៉ុណ្ណាដែលបូលីវីនឹងទទួលបានពួកគេ?
Rogers៖ វាពិតជាអាចទៅរួច ព្រោះយើងបានឃើញថា ការប៉ុនប៉ងរបស់បូលីវី និងវេណេស៊ុយអេឡា ដើម្បីពង្រឹងទំនាក់ទំនងរបស់ពួកគេជាមួយអ៊ីរ៉ង់ជាសម្ព័ន្ធមិត្តប្រឆាំងនឹងអ្វីដែលពួកគេមើលឃើញថា ជាចក្រពត្តិនិយមរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងលោកខាងលិច។
ដូច្នេះការចែករំលែកជំនាញ និងសូម្បីតែឧបករណ៍យោធាគឺអាចជឿទុកចិត្តបាន។ នៅប្រទេសវេណេហ្ស៊ុយអេឡា ពួកគេកំពុងនិយាយអំពីការសាងសង់រោងចក្រដ្រូនអ៊ីរ៉ង់នៅទីនោះកាលពី 12 ឆ្នាំមុន។ របាយការណ៍ខ្លះនិយាយថា រោងចក្រទាំងនេះបានក្លាយជារោងចក្រដ្រូនដ៏ជោគជ័យ។
សម្រាប់ខ្ញុំ វាជាការរំពឹងទុកដ៏គួរឱ្យព្រួយបារម្ភ។ យើងបានឃើញការរីកសាយនៃយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកនៅទូទាំងទ្វីបអឺរ៉ុប។ យើងកំពុងមើលឃើញការរីករាលដាលនេះកាន់តែខ្លាំងឡើងនៅទូទាំងទ្វីបអាហ្វ្រិក។ យើងឃើញថាប្រទេសអ៊ីរ៉ង់បានផ្គត់ផ្គង់ប្រព័ន្ធយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកដល់ប្រទេសអេត្យូពី នៅពេលដែលលោកខាងលិច និងសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងមិនចូលរួមក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិលរបស់ពួកគេប្រឆាំងនឹងពួកឧទ្ទាមទីហ្គ្រេ។ ដូច្នេះ អ្វីដែលយើងកំពុងមើលឃើញនៅពេលនេះ គឺការរីករាលដាលបន្ថែមទៀតនៃប្រព័ន្ធ Drone ទៅកាន់អាមេរិកខាងត្បូង។
VOA៖ ប្រទេសបូលីវីនិយាយថា ខ្លួនចង់ឲ្យយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកទាំងនេះត្រួតពិនិត្យតំបន់ព្រំដែនរបស់ខ្លួន។ តើការទិញយន្តហោះគ្មានមនុស្សបើករបស់អ៊ីរ៉ង់ពាក់ព័ន្ធនឹងសន្តិសុខក្នុងតំបន់ និងអាមេរិកយ៉ាងណា?
Rogers៖ សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក វានឹងក្លាយជាការរំពឹងទុកដ៏គួរឱ្យព្រួយបារម្ភ។ ប្រតិបត្តិករ ការហ្វឹកហ្វឺន និងបច្ចេកវិទ្យារបស់អ៊ីរ៉ង់ នឹងធ្វើតាមប្រព័ន្ធយោធាទាំងនេះចូលទៅក្នុងប្រទេសបូលីវី ប្រសិនបើខ្លួនទិញពួកគេ។ ប្រជាជនអ៊ីរ៉ង់នឹងចូលរួមក្នុងការបណ្តុះបណ្តាលមន្ត្រី ឬមន្ត្រីបូលីវីក្នុងការសាកល្បងប្រព័ន្ធដ្រូនទាំងនេះ។
ប៉ុន្តែវាអាស្រ័យលើប្រភេទដ្រូនអ៊ីរ៉ង់ ដែលពួកគេទិញ។
រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិបូលីវី លោក Edmundo Novillo Aguilar បាននិយាយថា យន្តហោះគ្មានមនុស្សបើកទាំងនេះ នឹងត្រូវប្រើដើម្បីត្រួតពិនិត្យតំបន់ព្រំដែនរបស់ខ្លួន និងផ្តល់រូបភាពពេលវេលាពិតប្រាកដសម្រាប់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់ខ្លួន។ បើបែបនេះគឺមិនសូវមានការព្រួយបារម្ភទេ។
ប្រសិនបើទាំងនេះជាប្រព័ន្ធប្រដាប់អាវុធ ឬគ្រាប់បែកបង្កប់ដែលមានចម្ងាយឆ្ងាយរហូតដល់ 2,500 គីឡូម៉ែត្រ នោះនឹងនាំឱ្យគោលដៅជាច្រើនតាមទ្រឹស្តីទៅក្នុងជួរ។ អាហ្សង់ទីនកាន់តែព្រួយបារម្ភអំពីរឿងនេះ។ វាចែករំលែកព្រំដែនជាមួយបូលីវី ហើយបានទាមទារព័ត៌មានបន្ថែម និងតម្លាភាពអំពីប្រព័ន្ធដ្រូនដែលបូលីវីចង់ទិញ។ អាហ្សង់ទីនចង់ដឹងថាតើសមត្ថភាពអ្វីនឹងជាប់ព្រំដែន។ ដោយសារតែបញ្ហានេះ អាហ្សង់ទីនកំពុងសម្លឹងរកទិញប្រព័ន្ធអ៊ីស្រាអែល។
